نشست صمیمانه و تخصصی "چرا من سیگار می‌کشم؟"
نشست صمیمانه و تخصصی"چرا من سیگار می‌کشم؟" با هدف تبیین دلایل افزایش مصرف سیگار در میان دانشجویان و بررسی ریشه‌های روان‌شناختی و اجتماعی مصرف سیگار به همت کتابخانه مرکزی و مرکز نشر دانشگاه بیرجند با همکاری دانشگاه فرهنگیان، کانون مهارت‌های زندگی و آسیب‌های اجتماعی، و انجمن‌های علمی روانشناسی، مشاوره و جامعه‌شناسی دانشگاه بیرجند با حضور دکتر محمدعلی طالبی، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور، در روز یکشنبه مورخ ۲۴ فروردین ماه ۱۴۰۴ در بخش مرجع کتابخانه مرکزی دانشگاه برگزار شد.
این نشست که با استقبال قابل توجه دانشجویان همراه بود، فضایی خودمانی و درعین‌حال تحلیلی برای بررسی دلایل فردی و اجتماعی گرایش به سیگار ایجاد کرد. دکتر طالبی با رویکردی تعاملی، از دانشجویان خواست تا تجربیات شخصی و انگیزه‌های خود از مصرف سیگار را بیان کنند.
نقاط کلیدی مطرح‌شده توسط دانشجویان:
- فرار از استرس: بسیاری از شرکت‌کنندگان سیگار را راهکاری برای کاهش موقت فشارهای تحصیلی و اضطراب‌های روزمره دانستند.
- تأثیر گروه همسالان: برخی به همنوایی اجتماعی و شروع مصرف در جمع دوستان اشاره کردند.
- احساس بزرگ‌نمایی و استقلال: تعدادی از دانشجویان سیگار را نمادی از بلوغ یا شورش علیه محدودیت‌ها توصیف کردند.
- جایگزین برای خلأهای عاطفی: عده‌ای نیز مصرف سیگار را پاسخی به تنهایی یا کمبود حمایت‌های روانی عنوان کردند.
در ادامه آقای دکتر طالبی با تأکید بر اینکه «سیگار فقط یک عادت نیست، یک نشانه است»، به تحلیل این تجربیات پرداخت:
- دیدگاه روان‌تحلیلی: سیگار ممکن است جایگزین ارضا نشدن نیازهای کودکی (مانند احساس امنیت) باشد.
- چارچوب شناختی-رفتاری: مصرف سیگار به‌عنوان یک رفتار خودتخریبگر، ناشی باورهای نادرست (مثل «سیگار آرامم می‌کند») تقویت می‌شود.
- نظریه یادگیری اجتماعی: تقلید از الگوهای خانوادگی یا رسانه‌ها در شکل‌گیری این عادت نقش دارد.
در بخش پایانی، شرکت‌کنندگان به بحث درباره راه‌های جایگزین برای ترک سیگار پرداختند، از جمله:
- استفاده از تکنیک‌های مدیریت استرس (مثل مدیتیشن).
- تقویت مهارت‌های «نه» گفتن در برابر فشار همسالان.
- مراجعه به مرکز مشاوره دانشگاه برای حمایت تخصصی.
این نشست با ترکیب گفت‌وگوی خودمانی و تحلیل علمی، نشان داد که مصرف سیگار در دانشجویان اغلب ریشه در مسائل عمیق‌تر روانی-اجتماعی دارد. شرکت‌کنندگان با آگاهی از این ریشه‌ها، انگیزه بیشتری برای جایگزینی رفتارهای سالم پیدا کردند.
برگزاری دوره‌های مستمر آموزش مهارت‌های مقابله با استرس و کارگاه‌های افزایش تاب‌آوری می‌تواند در کاهش مصرف سیگار مؤثر باشد.
